การเดินทางในเมืองใหญ่อย่างกรุงเทพมหานครถือเป็นความท้าทายที่ประชาชนต้องเผชิญทุกวัน ทั้งปัญหาการจราจรติดขัด มลพิษทางอากาศ และระบบขนส่งสาธารณะที่ยังไม่ครอบคลุมเพียงพอ อย่างไรก็ตาม ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เราได้เห็นความพยายามในการพัฒนาและปฏิรูประบบขนส่งมวลชนของไทยอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะจากบริษัท ไทย สมายล์ บัส จำกัด (TSB) ที่ล่าสุดได้เปิดตัวศูนย์ปฏิบัติการอัจฉริยะ หรือ TS-HUB ศูนย์ควบคุมการเดินรถแบบครบวงจรแห่งแรกของประเทศไทย
ก้าวสำคัญของระบบขนส่งมวลชนไทย
นายจิรุตม์ วิศาลจิตร อธิบดีกรมการขนส่งทางบก (ขบ.) กล่าวในงานเปิดตัวว่า นี่คือก้าวสำคัญของระบบขนส่งมวลชนของคนไทย ที่แสดงให้เห็นถึงการลงทุนพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและการนำเทคโนโลยีมาใช้ในภาคขนส่งสาธารณะอย่างจริงจัง ศูนย์ควบคุมอัจฉริยะนี้เป็นหลักฐานที่ชัดเจนของความตั้งใจและความมุ่งมั่นในการยกระดับมาตรฐานการให้บริการ ซึ่งท่านเชื่อว่าการนำเทคโนโลยีใหม่ๆ เข้ามาใช้จะเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้การบริการขนส่งสาธารณะของคนไทยดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในด้านความปลอดภัย
น.ส. กุลพรภัสร์ วงศ์มาจารภิญญา ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท ไทย สมายล์ บัส จำกัด เปิดเผยว่า ตลอดระยะเวลากว่า 3 ปีที่ผ่านมา ไทย สมายล์ บัส มุ่งมั่นที่จะยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนทุกคน โดยไม่หยุดพัฒนาเพื่อสร้างประสบการณ์การเดินทางที่สะดวก ปลอดภัย เข้าถึงง่าย และตอบโจทย์การใช้ชีวิตของผู้โดยสารทุกคน จึงนำมาสู่การก่อตั้งศูนย์ปฏิบัติการอัจฉริยะแห่งนี้
TS-HUB: ศูนย์ควบคุมรถเมล์อัจฉริยะแห่งแรกของไทย
ศูนย์ปฏิบัติการอัจฉริยะ TS-HUB เป็นศูนย์กลางการควบคุมการเดินรถทั้งทางบกและทางน้ำครบวงจรแห่งแรกของประเทศไทย ที่จะกลายเป็นหัวใจสำคัญในการยกระดับการบริการ ด้วยระบบปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่คอยตรวจสอบและรวบรวมข้อมูลการเดินทางตลอด 24 ชั่วโมง ทำให้สามารถบริหารจัดการคุณภาพการให้บริการได้อย่างเรียลไทม์ โดยระบบสามารถแสดงข้อมูลสำคัญหลายประการ เช่น:
- Bus Stop Distribution – แสดงความหนาแน่นของจำนวนรถที่ผ่านป้ายแต่ละจุด ช่วยให้การวางแผนจัดสรรรถได้อย่างเหมาะสม
- Passenger Flow Statistics – แสดงจำนวนผู้โดยสารตามป้ายต่างๆ เพื่อเข้าใจพฤติกรรมการเดินทางของผู้ใช้บริการ
- Dispatching – ระบบการปล่อยรถแต่ละสาย แสดงตำแหน่งรถแต่ละคันในเส้นทาง ช่วยให้การบริหารจัดการเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
- Alarm Report – ระบบแจ้งเตือนพฤติกรรมคนขับขณะให้บริการ เพื่อเพิ่มความปลอดภัย
- Realtime CCTV – ระบบตรวจสอบกล้องวงจรปิดเพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้บริการตลอดการเดินทาง
- Data Dashboard – ระบบติดตามตัวชี้วัดสำคัญขององค์กร สร้างความโปร่งใสและสามารถวัดผลได้อย่างเป็นรูปธรรม
บริษัทที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล (Data-Driven Company)
น.ส. กุลพรภัสร์ กล่าวว่า ระบบของห้อง TS-HUB ไม่เพียงแต่ช่วยยกระดับการให้บริการแก่ผู้โดยสารเท่านั้น แต่ยังเข้ามาเสริมการบริหารงาน “หลังบ้าน” อีกด้วย เพราะเธอมองว่า บริษัทรถเมล์จะเติบโตได้อย่างยั่งยืนต้องขับเคลื่อนด้วยข้อมูล เพื่อลดข้อผิดพลาด ไม่ใช้ความรู้สึกในการตัดสินใจ หรือที่เรียกว่าเป็น “Data-Driven Company”
“เรานำข้อมูลมาวิเคราะห์ว่าผู้โดยสารอยู่ตรงไหน ขึ้น-ลงป้ายใด ความต้องการใช้รถคือเท่าใด ระยะห่างของรถ อัตราการใช้พลังงาน กระทั่งปัญหารถไปกองสะสมด้วยสภาพจราจร สิ่งเหล่านี้เมื่อนำข้อมูลมาวิเคราะห์จะหาได้ว่าปัญหาอยู่ตรงไหน” ประธานเจ้าหน้าที่บริหารกล่าว
จากนั้นบริษัทจึงนำข้อมูลที่ผ่านการวิเคราะห์มากำหนดกลยุทธ์และพัฒนาบริการให้ตรงความต้องการของลูกค้า เช่น การแยกประเภทข้อมูลจำนวนผู้ใช้บริการเพื่อให้เข้าใจแนวโน้มและรูปแบบการเดินทาง แล้วปรับปรุงคุณภาพบริการให้เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย รวมถึงการกำหนดเป้าหมายที่สามารถวัดผลได้จริงกับทีมงาน ซึ่งหากผลการดำเนินงานสำเร็จหรือไม่สำเร็จ บริษัทก็สามารถใช้ข้อมูลบ่งชี้ได้ว่าจะต้องพัฒนาเพิ่มเติมในจุดใด
ความท้าทายในการพัฒนาระบบขนส่งอัจฉริยะ
แม้ว่า TS-HUB จะเป็นก้าวสำคัญในการวางรากฐานสู่ระบบขนส่งมวลชนอัจฉริยะที่สอดรับกับเป้าหมายด้านการลดคาร์บอนอย่างเป็นรูปธรรม และมีความพร้อมในการเชื่อมต่อกับโครงข่ายขนส่งสาธารณะรูปแบบอื่นๆ เพื่อรองรับการเป็นสมาร์ทซิตี้ในอนาคต แต่น.ส. กุลพรภัสร์ ยอมรับว่า ความเป็นจริงของธุรกิจรถเมล์มีหลายภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง
“เราให้บริการผู้โดยสารวันละหลายแสนคน มีพนักงานอีกกว่า 5,000 คน ดังนั้น การเปลี่ยนแปลงใดย่อมต้องใช้ระยะเวลาในการดำเนินการ” เธอกล่าว พร้อมเสริมว่า TSB เชื่อว่าต้องพัฒนา “คน” ไปพร้อมกับ “เทคโนโลยี” สร้างงานก่อเกิดอาชีพให้คนไทย ทำให้เศรษฐกิจไทยเติบโตไปพร้อมกัน จึงจะเป็นการยกระดับที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง
ขยายบริการสู่การขนส่งทางน้ำ
นอกจากการพัฒนาระบบขนส่งทางบกแล้ว เครือไทย สมายล์ บัส ยังได้เปิดตัวท่าเรือ “สยามเจริญนคร” ซึ่งเป็นจุดจอดเรือแห่งที่ 10 ให้บริการรับส่งผู้โดยสารในเส้นทาง สยามเจริญนคร – วัดวรจรรยาวาส – สาทร – ไอคอนสยาม – ราชวงศ์ – ราชินี – วัดอรุณฯ – ท่าช้าง – พรานนก – พระปิ่นเกล้า
การขยายเส้นทางเดินเรือนี้จะช่วยรองรับการเดินทางและการท่องเที่ยวของประชาชนที่ต้องการไปยังสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญริมแม่น้ำเจ้าพระยา โดยไม่ต้องเผชิญกับปัญหารถติด อันจะช่วยส่งเสริมการท่องเที่ยวทางน้ำพร้อมกับลดปัญหามลพิษของกรุงเทพมหานครได้อีกด้วย
อนาคตของการขนส่งมวลชนไทย
การเปิดตัวศูนย์ปฏิบัติการอัจฉริยะ TS-HUB ของบริษัท ไทย สมายล์ บัส จำกัด ไม่เพียงแต่เป็นการยกระดับการให้บริการขนส่งสาธารณะในปัจจุบันเท่านั้น แต่ยังเป็นการวางรากฐานสำคัญสำหรับระบบขนส่งมวลชนอัจฉริยะในอนาคต ที่มุ่งเน้นทั้งประสิทธิภาพการให้บริการ ความปลอดภัย และความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม
ในยุคที่เทคโนโลยีและนวัตกรรมกำลังเปลี่ยนแปลงทุกภาคส่วนของสังคม การที่ผู้ให้บริการขนส่งสาธารณะอย่าง TSB นำระบบปัญญาประดิษฐ์และการวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่มาใช้ในการพัฒนาการให้บริการ จึงเป็นสัญญาณที่ดีสำหรับอนาคตของระบบขนส่งมวลชนไทย ที่กำลังก้าวไปสู่การเป็น “Smart Mobility” อย่างเต็มรูปแบบ
การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่เพียงแต่จะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนผ่านการเดินทางที่สะดวก ปลอดภัย และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมเท่านั้น แต่ยังเป็นการวางรากฐานสำคัญสำหรับการพัฒนากรุงเทพมหานครและเมืองใหญ่อื่นๆ ของไทยให้ก้าวสู่การเป็น “Smart City” ในอนาคตอันใกล้นี้อีกด้วย
